गणित व बुद्धिमत्ता प्रश्नोत्तरे

स्थिर पाण्यात बोटीचा वेग 44 किमी/तास असतो आणि प्रवाहाचा वेग 26 किमी/तास असतो. बोटीचा प्रवाहाविरुद्धचा वेग शोधा.

12 किमी/तास

18 किमी/तास ∆

13 किमी/तास

14 किमी/तास

स्पष्टीकरण

दिलेली माहिती:

बोटीचा वेग = 44 किमी/तास, प्रवाहाचा वेग = 26 किमी/तास

सूत्र:

प्रवाहाविरुद्धचा वेग = बोटीचा वेग - प्रवाहाचा वेग

गणना :

⇒ प्रवाहाविरुद्धचा वेग = 44 - 26 = 18 किमी/तास

त्यामुळे, बोटीचा प्रवाहाविरुद्धचा वेग 18 किमी/तास आहे.

------------------------------------------------------------------------------------------------

ट्रेनची लांबी 200 मीटर आहे. जर ट्रेनचा वेग 15 मीटर/सेकंद असेल, तर 520 मीटर लांबीचा पूल ओलांडण्यासाठी किती वेळ (सेकंदात) लागेल?

24

48 ∆

72

54

स्पष्टीकरण

ट्रेनचा वेग = 15 मीटर/सेकंद

ट्रेनची लांबी = 200 मीटर

आणि पुलाची लांबी = 520 मीटर

गणना:

पुलावरून जाताना कापलेले एकूण अंतर = 200 + 520 = 720 मीटर

वेग = अंतर/वेळ

वेळ = अंतर/वेग =  = 48 सेकंद

520 मीटर लांबीचा पूल पार करण्यासाठी त्याला लागणारा वेळ 48 (सेकंदात) आहे.

------------------------------------------------------------------------------------------------

आई आणि तिच्या पाच मुलांचे सरासरी वय पंधरा वर्षे आहे. आई वगळून हे वय सात वर्षानी कमी होते, तर आईचे वय किती वर्षे असेल ?

55

42

40

50 ∆

स्पष्टीकरण

आई + 5 मुले = 6
15 × 6 = 90
15 वरून सरासरी 7 ने कमी म्हणजे = 8 झाली
5 × 8 = 40

90 - 40 = 50 आईचे वय

------------------------------------------------------------------------------------------------

रामचे वय हरीच्या वयाच्या तिप्पट आहे. दोघांच्या वयांतील फरक 16 वर्षे असल्यास; त्या दोघांच्या वयांची बेरीज किती?

24 वर्षे

32 वर्षे ∆

40 वर्षे

48 वर्षे

स्पष्टीकरण

राम व हरीच्या वयांचे प्रमाण = 3x : x

दोघांच्या वयांची बेरीज = 3x + x = 4x

फरक = 3 x - x = 2x = 16,

x=8 4x = 4x 8 = 32

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका दोन अंकी संख्येचा एक चतुर्थांश हा त्याच संख्येचा एक पंचासा 4 ने मोठा आहे तर त्या संख्येतील अंकातील फरक काय ?

【अकोला तलाठी भरती 2015】

8 ∆

4

2

0

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका त्रिकोणाच्या बाजू 13 cm, 14 cm व 15cm आहेत, जर त्या त्रिकोणाचा पाया 14 cm असेल, तर उंची किती ?

12 Cm ∆

10 Cm

8 Cm

16 Cm

------------------------------------------------------------------------------------------------

संपतरावांनी एक गाय, एक म्हैस व एक बैल 9500 रुपयांना खरेदी केले. त्यांच्या किंमतीचे प्रमाण अनुक्रमे 4:6:9 आहे, तर म्हैशीची किंमत किती?

3500

3000 ∆

4000

4500

स्पष्टीकरण

प्रमाण = 4:6:9

4+6+9=19 भाग = 9500 1 भाग = 9500/19 = 5006 भाग = 3000

------------------------------------------------------------------------------------------------

दोन संख्या अनुक्रमे 4x व 6x असून, त्यांचा म.सा.वि 16 आहे व ल.सा.वि. 96 आहे. तर x = किती ?

16

32

64 ∆

12

स्पष्टीकरण

दोन संख्यांचा गुणाकार = ल.सा.वि. × म.सा.वि. : 4x x 6x96x16 : X= 96x16/24 = 64

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका करंडीत 4 रंगाचे फुले असून त्यामध्ये 52 सोडून सर्व गुलाबी फुले आहे, 49 सोडून सर्व निळे फुले आहेत, 56 सोडून सर्व पांढरे फुले आहेत व 38 सोडून बाकी सर्व लाल फुले आहेत तर लाल रंगाचे फुले व गुलाबी रंगाचे फुले यांच्यातील फरक दर्शविणारी संख्या सांगा.

18

17

15

14 ∆

स्पष्टीकरण

(x-52)+(x-49)+(x-56)+(x-38)=X

4x-195=x

3x=195

X=195/3

=65 एकुण फुले

65-52=13 गुलाबी

65-38= 27. लाल

फरक 27-13 = 14

------------------------------------------------------------------------------------------------

ताशी सरासरी 60 कि.मी. वेगाने जाणारी आगगाडी निर्धारित ठिकाणी निर्धारित वेळेत पोहचते. जर ती ताशी सरासरी 50 कि.मी. वेगाने गेल्यास ती निर्धारित वेळेपेक्षा 30 मिनिटे उशीरा पोहचते. तर तिने कापावयाचे एकूण अंतर किती?

150 कि.मी. ∆

120 कि.मी.

250 कि.मी.

300 कि.मी

स्पष्टीकरण

एकूण अंतर x मानू :x/50-x/60=30/60

(6x-5x) / 300=1/2 x = 300/2 = 150 कि.मी.

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका दुकानदाराची 30 दिवसांची सरासरी विक्री 155 रु. आहे पहिल्या 15 दिवसांची सरासरी विक्री 190 रु. असल्यास; नंतरच्या 15 दिवसांची एकूण विक्री किती?

1700

1600

1500

1800 ∆

स्पष्टीकरण

【155 - सरसरीतील फरक】 15.

= 【155-35】 ×15 = 120×15 = 1800

------------------------------------------------------------------------------------------------

क्रमश: पाच विषम संख्यांची सरासरी 37 आहे. त्यापुढील 5 विषम संख्यांची सरासरी 47 आहे; तर त्या दहा ही संख्याची सरासरी किती?

41

43

42 ∆

44

स्पष्टीकरण

एकूण संख्यांची सरासरी = सरसरींची बेरीज / एकूण संख्या (N)

37+47/2=42

------------------------------------------------------------------------------------------------

एक काम 15 मुले 20 दिवसात पूर्ण करतात जर जर 3 मुले 2 पुरुषांएवढे काम करीत असल्यास, तेच काम 20 पुरुष किती दिवसांत

13

18

14

10 ∆

स्पष्टीकरण

3 मुले = 2 पुरुष म्हणजेच 15 मुले = 10 पुरुष, यावरून 10 पुरुष ते काम 20 दिवसांत करतात.: 20 पुरुष ते काम 10 दिवसांत करतील.

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका संख्येचा 1 / 13 भाग = 13, तर ती संख्या कोणती?

129

121

101

169 ∆

स्पष्टीकरण

एक भाग 'क्ष' मानू.

उदाहरणानुसार 1/13 क्ष = 13

:: क्ष = 13×13 = 132 = 169 अपूर्णांक व्यस्त करुन गुणणे.

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका संख्येतून 8 वजा करून 8 ने भागल्यास उत्तर 2 येते, तर त्याच संख्येतून 4 वजा करून 5 ने भागल्यास उत्तर काय येईल?

2

3

4 ∆

6

स्पष्टीकरण

x-8/8 = 2

x-8 = 16 x = 24

उदाहरणात दिल्याप्रमाणे 24-4/5=4

------------------------------------------------------------------------------------------------

ताशी 60 कि.मी. सरासरी वेगाने जाणारी आगगाडी, जर ताशी 75 कि.मी. वेगाने गेल्यास निर्धारित मुक्कामावर 48 मिनिटे लवकर पोहचली, तर त्या गाडीने एकूण किती प्रवास केला?

320 कि.मी.

240 कि.मी. ∆

250 कि.मी.

300 कि.मी.

स्पष्टीकरण

60 व 75 चा लसावी = 300

300 + 60 = 5 तास :: 60 मिनिटे फरक = 60x5= 300 कि.मी. 300 ÷ 75 = 4 तास :: 48 मिनिटे फरक = 4x60 = 240 कि.मी.

------------------------------------------------------------------------------------------------

ताशी 40 कि.मी. वेगाने जाणाऱ्या 400 मीटर लांबीच्या मालगाडीस 400 मीटर लांबीचा पूल ओलांडण्यास किती वेळ लागेल?

01 मिनिट 12 सेकंद ∆

01 मिनिट 25 सेकंद

01 मिनिट 36 सेकंद

01मिनिट 10 सेकंद

स्पष्टीकरण

एकूण कापावयाचे अंतर = गाडीची लांबी + पूलाची लांबी = 400+ 400 = 800 मिनिट

पूल ओलांडण्यास लागणारा वेळ = गाडीची लांबी + पूलाची लांबी / ताशी वेग x 18 /5

------------------------------------------------------------------------------------------------

300 मीटर लांबीच्या ताशी 72 कि.मी. वेगाने जाणाऱ्या आगगाडीच्या एक विजेचा खांब ओलांडण्यास किती वेळ लागेल?

45 सेकंद

20 सेकंद

35 सेकंद

15 सेकंद ∆

स्पष्टीकरण

एका तासाचे सेकंद=3600 व1 कि.मी = 1000 मी.

3600/1000=18/5, या आधारे वेग व वेळ काढताना 18 / 5 ने गुणा व अंतर काढताना 5/18 ने गुणा. खांब ओलांडण्यास लागणारा वेळ = गाडीची लांबी / ताशी वेग x 18 /5:300/72×18/5=15

------------------------------------------------------------------------------------------------

150 चा शेकडा 60 काढून येणाऱ्या संख्येचा पुन्हा शेकडा 60 काढला; तर मुळची संख्या कितीने कमी होईल?

96 ∆

92

90

80

स्पष्टीकरण

150 60% = 90

90 60% = 54 ::

150-54 = 96

------------------------------------------------------------------------------------------------

छाया हा मायापेक्षा 5 वर्षांनी मोठा आहे. 5 वर्षापूर्वी छायाचे वय 11 वर्षे होते; तर 5 वर्षांनंतर छाया व माया यांच्या वयातील फरक किती?

10 वर्षे

07 वर्षे

5 वर्षे ∆

11 वर्षे

स्पष्टीकरण

वय वाढले तरी दोघीच्या वयांतील फरक तेवढाच राहतो.

छाया मायापेक्षा 5 वर्षांनी मोठी म्हणजे फरक 5 वर्षेच राहील.

------------------------------------------------------------------------------------------------

पाच लिटरच्या 40% अल्कोहोल असलेल्या द्रवणात 3 लीटर पाणी मिसळल्यास नवीन द्रवणातील अल्कोहोलचे प्रमाण किती टक्के होईल?

18%

20%

25% ∆

30%

स्पष्टीकरण

5 लीटरचे 40% = 5+3=8 लीटरचे किती टक्के ?

5 40% = 8 चे x% , x% = 5x40/8 = 5x5 =25%

------------------------------------------------------------------------------------------------

मुग्धा व सुधा यांच्या भांडवलाचे गुणोत्तर 3:2 आहे व मुदतीचे गुणोत्तर 2:3 आहे, तर त्यांच्या नफ्याचे गुणोत्तर किती?

1:4

2:3

1:2

1:1 ∆

स्पष्टीकरण

भांडवलाचे गुणोत्तर × मुदतींचे गुणोत्तर = नाफयाचे गुणोत्तर

3:2x2:3= 3/2x2/3=1/1=1:1

नफ्याचे गुणोत्तर ÷ भांडवलाचे गुणोत्तर = मुदतींचे गुणोत्तर नफ्याचे गुणोत्तर ÷ मुदतीचे गुणोत्तर: = भांडवलाचे गुणोत्तर

------------------------------------------------------------------------------------------------

12: x : 27 या तिन्ही संख्या प्रमाणात आहेत, तर x = किती?

22

20

18 ∆

16

स्पष्टीकरण

तीन संख्या प्रमाणात असल्यास (मध्य पदाचा) 2= अत्यंपदांचा गुणाकार

:: ×2=12×27:: x= √4×3×3× 9=2x3x3=18

------------------------------------------------------------------------------------------------

१०० मीटर लांबीची एक आगगाडी एका खांबास दहा सेकंदात ओलांडते ते तर गाडीचा दर ताशी वेग काय.

३६ ∆

४०

३०

४२

स्पष्टीकरण

एक तासात ३६०० सेकंद असतात.

३६००सेकंद ×१००मीटर/१०सेकंद= ३६००० मीटर ÷१००० =३६ किलोमीटर 

------------------------------------------------------------------------------------------------

२०० मीटर लांबीची आगगाडी ३०० मीटर लांबीच्या पुलास ओलांडून जाते. गाडीचा वेग ताशी ५० किलोमीटर असेल तर पुल ओलांडण्यास गाडीला किती वेळ लागेल.

३६ सेकंद ∆

३२ सेकंद

४० सेकंद

५० सेकंद

स्पष्टीकरण

आगगाडी साठी स्वतचं आणि पुलाच अंतर पार करण्यासाठी एकूण  २००मीटर+३०० मीटर= ५०० मीटर अंतर पार करावे लागेल.

५० किलोमीटर जाण्यासाठी ३६०० सेकंद लागतात.

१ किलोमीटर जाण्यासाठी ३६००/५०=७२ सेकंद लागतात

५०० मीटर म्हणजेच ०.५ किलोमीटर 

७२×०.५ =३६ सेकंद लागतील.

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका व्यक्तीने 3 डझन संत्री 36 रू. आणली. त्यापैकी 20% संत्री त्याने 5% तोट्याने विकली तर एकूण 10% नफा मिळविण्यासाठी त्याला उरलेली संत्री किती टक्के नफ्याने विकावी लागतील?

【महापोर्टल कृषी सेवक - 2019】

15.25%

10.77%

13.75% ∆

20.25%

स्पष्टीकरण

20%=1/5

5×10%+1×5%=0.55

0.55×100/(5-1)=13.75%

------------------------------------------------------------------------------------------------

A, B व C चे वय अनुक्रमे 32 वर्षे,36 वर्षे आणि 46 वर्षे आहेत,तर त्यांचे सरासरी वय किती आहे ?

38 ∆

40

39

41

स्पष्टीकरण

A, B व C च्या वयाची सरासरी बेरीज : 114 वर्षे म्हणून 1143 = 38 वर्षे

------------------------------------------------------------------------------------------------

दोन नळांचे पाणी बाहेर फेकण्याचे गुणोत्तर 3 : 5 आहे. जर दुसरा नळ एक टाकी 9 तासात भरत असेल तर पहिला नळ ती टाकी किती वेळात भरेल?

12 तास

15 तास ∆

25 तास

21 तास

स्पष्टीकरण

दुसऱ्या नळाचा वेळ दिला आहे. म्हणुन गुणोत्तर व्यस्त करावे.

पहिल्या नळास टाकी भरण्यासाठी लागणारा वेळ 5/3 x 9 = 15 तास.

------------------------------------------------------------------------------------------------

11 निरीक्षणांची सरासरी 50 आहे.जर पहिल्या सहा निरीक्षणांची सरासरी 49 आहे तसेच शेवटच्या सहा निरीक्षणांची सरासरी 52 आहे, तर सहावा परिणाम काय असेल.

320

312 ∆

317

330

स्पष्टीकरण

11 निरीक्षणांचे एकूण प्रमाण = (50 × 11 ) = 550.

पहिल्या सहा निरीक्षणांच एकूण प्रमाण = (49 × 6 ) = 294.

शेवटच्या सहा निरीक्षणांचे एकूण प्रमाण = (52 × 6) = 312.

------------------------------------------------------------------------------------------------

श्रीराज जो 16 वर्षाचा आहे, तो वयाने त्याच्या बहिणीच्या 4 पट मोठा आहे. श्रीराज त्याच्या बहिणीच्या वयाच्या दुप्पट मोठा असेल तेव्हाचे त्याचे वय किती असेल.

20

24 ∆

30

28

स्पष्टीकरण

श्रीराज आजचे वय = 16

:: त्याच्या बहिणीचे वय = 4

अटीनुसार,

16+x = 2 (4+x)

16+ x = 8 + 2x

x = 16-8 x=8

8 वर्षांनी दुप्पट होणार.

तेव्हाचे श्रीराजचे वय = 16+8=24

------------------------------------------------------------------------------------------------

150 चा शेकडा 60 काढून येणाऱ्या संख्येचा पुन्हा शेकडा 60 काढला; तर मुळची संख्या कितीने कमी झाली ?

96 ∆

54

90

30

स्पष्टीकरण

150 चे 60% = 90

90 चे 60% = 54

यावरुन 150-54 = 96

------------------------------------------------------------------------------------------------

एका व्यापाऱ्याने 8 टन गहू विकत घेतले व त्यातून 5.7 टन विकले. तर त्याच्या जवळ किती किलोग्रॅम शिल्लक गहू आहेत ?

239 किलोग्रॅम

234 किलोग्रॅम

23.9 किलोग्रॅम

2300 किलोग्रॅम ∆

स्पष्टीकरण

1 टन = 10 क्विंटल

1 क्विंटल = 100 किग्रॅ

1 टन=10 ×100=1000 किग्रॅ

दुकानदाराकडे गहु 8 टन

8 × 10 ×100 = 8000 किग्रॅ.:

विकलेले गहू= 8000-5700= 2300 किलोग्रॅम ?

5.7 टन = 5.7 x 10 x 100 = 5700 किग्रॅ.: शिल्लक

------------------------------------------------------------------------------------------------

श्रीराजचे आजचे वय त्याच्या वडिलांच्या आजच्या वयाच्या 3 आहे. श्रीराजच्या आईचे वय त्याच्या वडिलांच्या वयापेक्षा 5 वर्षांनी कमी आहे. श्रीराजचे आजचे वय 13 वर्षे असल्यास, श्रीराजच्या जन्मावेळी त्याच्या आईचे वय किती होते ?

22 वर्षे

23 वर्षे

20 वर्षे

21 वर्षे ∆

स्पष्टीकरण

श्रीराजचे आजचे वय = 13 वर्षे

वडिलांचे आजचे वय = 13 x 3 = 39 वर्षे

आईचे आजचे वय = 39 –5 = 34 वर्षे

श्रीराजच्या जन्माच्या वेळी आईचे वय = 34-13 = 21 वर्षे

------------------------------------------------------------------------------------------------

A ही B ची मुलगी आहे. C ही A ची बहीण आहे, B ही D ची मुलगी आहे व E हा C चा भाऊ आहे. तर E व D मधील नातेसंबंध काय आहे.

भाऊ व बहीण

मुलगी व आई

आजी व नात

नातू व आजी ∆

स्पष्टीकरण

पर्यायांचा विचार केल्यास D जर स्त्री असेल तर D ची मुलगी B आणि B चा मुलगा E आहे. : E व D चा नातेसंबंध नातू व आजी येईल

------------------------------------------------------------------------------------------------

रामचे घर ते शाळा या दरम्यान 23 बस उपलब्ध आहेत. जर घरापासून शाळेपर्यंत वेगवेगवेगळ्या बसने जाऊन परतायचे असेल तर दिनूला किती पध्दतीने ये-जा करणे शक्य होईल?

529

506 ∆

463

484

स्पष्टीकरण

रामला ये-जा करण्यासाठी शक्य असणाऱ्या एकूण

शक्यता =n(n-1)

= 23x22 = 506

------------------------------------------------------------------------------------------------

A व B च्या पगाराचे गुणोत्तर 2:3 व खर्चाचे गुणोत्तर 2:5 आहे. जर प्रत्येकाची 400 रुपये बचत असेल तर A चा पगार किती आहे ?

560

600 ∆

900

700

स्पष्टीकरण

2x-400/3x-400=2/5

(2x-400)5=(3x-400)2

10x-2000=6x-800

-2000+800=6x-10x

-1200=-4x

4x=1200

X=1200/4=300

300×2=600 【A चा पगार】

300×3=900 【B चा पगार】

------------------------------------------------------------------------------------------------

काही विषयांचे सरासरी गुण 53 आहेत. जर गणितात 22 गुण वाढले व विज्ञानात 11 गुण वाढले, तर सरासरी 56 होते, तर एकूण विषय किती असतील?

08

09

10

11 ∆

स्पष्टीकरण

22+11=33

56x-53x=33

3x=33

X=33/3=11

------------------------------------------------------------------------------------------------

एक घड्याळ शेकडा 15 नफ्याने विकले, जर 40 रु.जास्त घेऊन विकले असते तर शेकडा 25 नफा झाला असता; तर घड्याळाची मुळ किंमत काढा.

【STI 1996】

500 रु

400 रु ∆

250 रु

यापैकी नाही

स्पष्टीकरण

25 – 15 = 10

40 × 100 / 10 = 400

------------------------------------------------------------------------------------------------

एक रेल्वे एका उभ्या माणसाला 20 सेकंदात ओलांडते व तीच रेल्वे 400 मीटर लांबीच्या पुलास 60 सेकंदात ओलांडते, तर त्या रेल्वेची लांबी व वेग किती

40 , 200

38 , 200

36 , 200 ∆

34 , 200

स्पष्टीकरण

60 – 20 = 40

400 / 40 = 10 M/s

10 × 18 / 5 = 36 Km/Hr

रेल्वेचा वेग : 36

20 × 10 = 200

रेल्वेची लांबी : 200

------------------------------------------------------------------------------------------------

योग्य पर्याय निवडा.

60 + 5 × 12 ÷ (180 ÷3)

60

120

81

61 ∆

स्पष्टीकरण

60 + 5 × 12 ÷ ( 180 ÷ 3 )

60 + 5 × 12 ÷ ( 60 )

60 + 5 × 12 ÷  60 = 61

वरील गणित व बुद्धिमत्ता या विषयावरील प्रश्नोत्तरे आपणांस कसे वाटले तसेच काही चुका अथवा सुधारणा असतील तर कमेंट बॉक्स मध्ये नक्की कळवा?
वरील प्रश्नोत्तरे आपण पहा आणि आवडल्यास इतरांना ही नक्की Share करा.
धन्यवाद...!!